De sluiting van een horecazaak is in steden vaak ruis. Er komt meteen iets anders voor terug. Maar in een dorp als Langbroek werkt het anders. Een onderneming als Torbijn vervult meerdere rollen tegelijk: eetgelegenheid, buurthuis, ontmoetingsplek, toevluchtsoord, economisch ankerpunt. Als zo’n plek verdwijnt, ontstaat een sociaal gat.
Gisteren was er - aan de vooravond van de Dag van de Ondernemer (…) - een laatste borrel. Ik was erbij. En wat veelzeggend was: oud-buren, mensen die verhuisd zijn, mensen die elkaar misschien jaren niet hadden gesproken hieven voor een laatste keer het glas. Een (iconische) onderneming sluit, maar een gemeenschap stond stil, vierde een herinnering in wording en keek weemoedig naar wat ze dreigt te verliezen.
Voor plattelandsdorpen is dit het bredere vraagstuk: hoe houden we onze kernen levend als voorzieningen verdwijnen? Wie neemt initiatief? Wie durft te investeren? En hoe zorgen we ervoor dat ontmoetingsplekken niet vanzelfsprekend verdwijnen zonder dat er iets nieuws opstaat?
De sluiting van Torbijn is helaas geen incident, maar raakt aan een fundamentelere opdracht: in kleine gemeenschappen is ondernemerschap niet alleen economie - het is ook infrastructuur voor samenleven.
Of Langbroek straks een nieuwe plek krijgt waar mensen elkaar ontmoeten, is geen vanzelfsprekendheid. Maar het zou wel eens het verschil kunnen maken tussen een dorp dat weer een beetje stiller wordt en een dorp dat zichzelf opnieuw durft uit te vinden in een omgeving die volop in ontwikkeling is en overloopt van de kansen.
Voor mijn geestesoog zie ik tegen de achtergrond van de spectaculair mooie Langbroekse herfst een laagdrempelig dorpscafé met een knapperend haardvuur, een volle tap, en een kaart die honger en herinnering tegelijk voedt - zou het niet prachtig zijn als er iets nieuws opstaat?